Spreken is zilver, zwijgen is fout: Studenten helpen elkaar bij Students for Students!
Op twee paar schouders weegt een last plots heel wat lichter dan wanneer je het alleen dragen moet. Dat is waarom praten – vooral tijdens deze coronacrisis – zo belangrijk is. Voor sommige studenten is professionele hulp echter een drempel te hoog of een stap te ver, en dat is ook helemaal oké. Niet praten is dat echter niet, want praten is zilver en zwijgen is fout. Maar onder die trap van professionele hulp zit vaak een grote leegte. Die leegte wil het initiatief Students for Students opvullen. Heleen Vandenberghe is masterstudente rechten aan de Universiteit Antwerpen en vrijwilliger bij Students for Students. Ze trok in het voorjaar reeds aan de alarmbel bij de studentenvoorziening van haar universiteit omdat ze voelde dat de nood bij veel studenten hoog is voor laagdrempelige ondersteuning en een goeie babbel. Daarom had ik met haar een goeie babbel over wat die goeie babbels van Students for Students dan wel inhouden.
Een opwarmertje om te starten, wie ben je en kan je kort uitleggen wat Students for Students inhoudt?
Ik ben Heleen, 21 jaar en masterstudente rechten en een vrijwilliger bij Students for Students. Students for Students, ook wel ‘praatmaten’ genoemd, is een netwerk aan de UA dat opgericht is voor sociale, emotionele en psychologische ondersteuning. Als vrijwilliger engageer je je om een aanspreekpunt te zijn voor studenten die naar je toe kunnen komen met allerlei problemen. Het is de bedoeling dat je een luisterend oor kan bieden aan je medestudenten en ze bij jou terecht kunnen om hun hart te luchten. Hiervoor volgen alle vrijwilligers een opleiding in ‘peer support’ die gebaseerd is op de peer support filosofie van Anne Ford, een experte aan Oxford University. Daar leren we hoe we juist moeten communiceren met mensen: luisteren zonder een oordeel te vellen, vertrouwelijk omgaan met informatie, omgaan met een crisis en nog veel meer. Anderzijds leren we ook wanneer het nodig is om een grens aan te geven en mensen door te verwijzen naar professionals. Na deze opleiding, die inmiddels bijna afgerond is, gaan we over op een tweewekelijkse supervisie waar steeds gevraagd zal worden hoe het bij ons verloopt, op welke problemen we stuiten, hoe we beter kunnen omgaan met bepaalde zaken….
Op termijn, vooral dan in tijden na corona, hopen we ook evenementen te kunnen organiseren om zo een netwerk te creëren waarin elke student zich welkom kan voelen. Op deze manier hopen wij het probleem van eenzaamheid onder de studenten toch een beetje te kunnen opvangen en, los van studentenverenigingen, een ontmoetingsplek te kunnen zijn voor de student.
Je zegt dat jullie instaan voor sociale, emotionele en psychologische ondersteuning, maar in welk opzicht zijn jullie anders dan bvb het STIP?
Students for Students heeft als doel de drempel die er soms nog bestaat om naar het STIP te gaan weg te werken. De psychologische hulp die het STIP biedt, wordt uiteraard verleend door psychologen. De praatmaten zullen er zijn voor zij die niet het gevoel hebben dat ze echt psychologische hulp nodig hebben, maar al deugd zouden hebben aan ‘een goede babbel’. Medestudenten staan vaak toch nog iets meer op gelijke hoogte met elkaar dan psychologen. Op deze manier hopen wij dus drempelverlagend te zijn en er voor te zorgen dat iedereen aan de universiteit toegang heeft tot enige vorm van sociale of psychologische hulpverlening. Dat wil daarom niet zeggen dat er niet in bepaalde gevallen kan doorverwezen worden naar het STIP of andere organisaties, wanneer een concrete situatie daar om vraagt.
“De praatmaten zullen er zijn voor zij die al deugd zouden hebben aan een goede babbel”
Waarom denk je dat zoiets als Students for Students belangrijk is?
Eenzaamheid is een zwaar onderschat en onzichtbaar probleem in onze samenleving. Aan grote instellingen zoals een universiteit lopen veel studenten vaak verloren in de kudde en wordt het soms heel moeilijk om sociale contacten te leggen. Zelfs wanneer je niet met een concreet ‘probleem’ zit, is eenzaamheid op zich al een gevoel dat je liever kwijt dan rijk bent. Daarom moet het duidelijk zijn dat de praatmaten er zijn voor alle soorten problemen en iedereen welkom is. Doordat wij echt zullen aangeven dat wij er zijn om naar jou te luisteren, hopen we dat veel studenten de stap makkelijker zullen nemen om contact te zoeken.
In tijden van corona wordt het belang van dit initiatief nog duidelijker. Studenten zitten ofwel thuis en zien wekenlang geen leeftijdsgenoten, ofwel sluiten ze zich op op hun kot. We hopen een manier te vinden om dit op te vangen, nu dat het organiseren van evenementen op zich zal moeten laten wachten. Aangezien de opleiding nog bezig is, moeten we nog van start gaan met de concrete uitwerking van Students for Students. Er is al wel sprake van eventuele coronaproof alternatieven, zoals bijvoorbeeld een chat.
Ik had begrepen dat die bal voor het opstarten van een studentennetwerk een beetje door jou aan het rollen is gegaan, kun je eens kort uitleggen hoe dat is gegaan?
Het idee om iets buddy-achtigs te doen leefde blijkbaar wel al een hele tijd bij het STIP. In andere landen bestaat dit soort initiatieven al langer en het is dus spijtig dat dit nog niet bestond aan de Universiteit Antwerpen. In het voorjaar verscheen er dan opnieuw iets in de media over de eenzaamheid van de student, hoe vaak dit probleem toch onderschat wordt. Ik heb toen een mail gestuurd naar het STIP met mijn bezorgdheid hierover en met de vraag of zij het eventueel zagen zitten om een initiatief vanuit de studenten mee te begeleiden en ondersteunen. In mei bleek dan dat ik niet de enige student was. Naast mij hadden er nog twee andere studenten dezelfde bezorgdheid geuit, waarna het STIP besloten heeft om er mee aan de slag te gaan en op zoek te gaan naar nog meer vrijwilligers. In de loop van de zomervakantie zijn we zo tot een groep van ongeveer 20 mensen gekomen die nu de opleiding volgen.
Een heel mooi initiatief! Je zei daarnet al iets over een chat, maar waarvoor kunnen studenten bij jullie terecht en hoe kunnen ze jullie bereiken?
We hopen Students for Students nog verder uit te breiden en er voor te zorgen dat mensen ons leren kennen via verschillende evenementen, maar vandaag is dat helaas nog niet mogelijk. Wat heel fijn is, is dat de vier studentenbegeleiders die ons de opleiding geven en alles organiseren ons heel veel vrijheid geven in hoe wij er mee aan de slag zullen gaan. De concrete uitwerking moet dus nog volgen, maar waarschijnlijk zullen wij voorlopig zichtbaar worden in een profiel op de website, mogelijks ook via aulabezoeken in zoverre dit toegelaten wordt. Er zal normaal gezien ook een Facebookgroep komen met meer details.
Zijn er dingen die je hebt geleerd in de opleiding die je nu al zou kunnen delen met studenten die het op dit moment moeilijk hebben?
De opleiding die we volgen is vooral gericht op leren communiceren met mensen. Hoe moet je bijvoorbeeld iemand het gevoel geven dat die ‘gehoord’ wordt, zonder dat je iemand echt gaat adviseren? Je leert empathie tonen en iemand bemoedigend toe te spreken, er echt voor iemand te zijn. De lessen hebben allemaal een verschillend onderwerp, zoals assertiviteit, omgaan met vertrouwelijke informatie, non-verbale communicatie, hoe stel je de juiste vragen?, gevoelens herkennen en benoemen etc. Daarnaast behandelen we soms ook zwaardere onderwerpen, zoals crisissituaties en suïcide. Echte tips voor nu kan ik misschien moeilijk geven…
“Sta niet te laat op en zorg er voor dat je fris aan de dag kan beginnen. Neem een douche, een ontbijtje en doe hetzelfde wat je zou doen als je een gewone lesdag zou hebben.
Ik ga ervan uit dat je het zelf ook niet altijd makkelijk vindt om in deze tijden student te zijn en op kot te zitten, wat helpt jou persoonlijk om je goed te voelen?
Het allerbelangrijkste is dat je je gevoel durft te uiten en weet dat het echt wel oké is om eens een mindere dag te hebben. Wees niet te streng voor jezelf en stel ook haalbare doelen, zodat deze motiverend werken. Benoem voor jezelf de dingen die goed gegaan zijn aan het einde van de dag en probeer positief hier op terug te kijken wanneer je gaat slapen. Ook belangrijk: leef hier en nu, kijk niet te ver vooruit. Het heeft in mijn ogen absoluut geen zin om je druk te maken in dingen die we niet kunnen controleren. In deze pandemie is het voor mij persoonlijk beter om wat van dag tot dag de dingen te bekijken.
Mij persoonlijk helpt het ook om toch enige mate van routine te creëren: sta niet te laat op en zorg er voor dat je fris aan de dag kan beginnen. Neem een douche, een ontbijtje en doe hetzelfde wat je zou doen als je een gewone lesdag hebben. Met kotgenoten proberen we nu regelmatig samen te eten en ervoor te zorgen dat we niet de hele dag alleen zitten door bijvoorbeeld eens een wandeling te gaan maken. Je dag afsluiten met een ‘echte’ babbel is nog altijd leuker dan weer maar eens achter een scherm te kruipen om een serie te kijken.
Als je niet op kot zit en weinig in contact komt met leeftijdsgenoten, wordt het natuurlijk al heel wat lastiger. Je kunt afspreken om samen virtueel te studeren, een Netflix party te houden of een lijstje te maken van dingen om samen te doen wanneer de maatregelen weer iets soepeler zijn. Daarnaast is het ook soms zinvol om te leren hoe je je in je eentje kan amuseren: zoek een leuke hobby, kook eens uitgebreid, ga een verre wandeling maken,… Last but not least: wanneer je je echt eenzaam voelt en het echt niet meer ziet zitten, aarzel dan nooit om contact op te nemen met iemand. De studentenvoorzieningen van jouw hogeschool of unviersiteit zijn (gratis) bereikbaar en zowel ikzelf als andere mensen van Students for Students zullen voor de UA-studenten heel graag naar je luisteren.
