“De nacht voor een examen is heilig”: slaapgeheimen van studenten

All fingers down? Hallo typische student! We weten allemaal dat we 8 uur moet slapen, but let’s be honest, dat ideale slaapschema is een utopie. No matter how hard we try, er komt altijd wel een deadline of een spontane avond tussen.

De typische tips kennen we maar al te goed: gezond eten voor het slapengaan, een powernap van maximum 15 minuten en blauw licht vermijden in de avond. Maar hoe haalbaar zijn deze tips eigenlijk? Onze redactie gaf enkele studenten het woord en ontfutselde hun grootste slaapgeheimen om ze daarna af te toetsen aan slaapexpert Annelies Smolders van Start To Sleep. Zij geeft slaaptips, de realistic ones voor studenten en doorprikt enkele slaapmythes.

De powernap: blessing or curse?

De ideale powernap volgens experten: je drinkt een koffie, slaapt zo’n 15 à 20 minuten en je ontwaakt weer uitgerust en vol energie. Maar is dit ook ideaal voor studenten? Vince (23) vindt het alvast overrated: “Dutjes? Dat doe ik nooit, tenzij ik echt volledig afgepeigerd ben na een lange dag.” Ook voor Elena (22) werken powernaps niet. “Ik doe soms een dutje, maar eigenlijk voel ik me daar niet beter door. Na een dutje heb ik vaak gebrek aan oriëntatie en voel ik me zwakker.” Noor (22) kan dat beamen: “Als ik een dutje doe, heb ik achteraf de neiging om de hele dag in bed te blijven.

Slaapexpert Annelies Smolders verklaart dit: “Als je je na een powernap juist uitgeput en groggy voelt, heb je waarschijnlijk in de nacht te weinig geslapen. Powernaps werken namelijk het beste wanneer je in de nacht ook al goed slaapt. Als je je overdag heel slaperig voelt, kan je helaas niet veel meer redden met een dutje van 20 minuten.”

The blue enemy

Een uur tot rust komen voor je naar bed gaat wordt vaak aangeraden, maar honestly, dat is zelden haalbaar voor studenten. Laurelu (20) heeft alvast een paar goede ideeën die ze zelf vaak toepast: “Voor mij is mijn skincare routine belangrijk, dat moet sowieso gebeuren en het brengt me bovendien tot rust. Wat me ook echt helpt is een warm kersenpitje! Mijn kotgenoten weten dat ondertussen want ze zien mij elke avond in mijn pyjama voor de microgolf staan.”

Hoe zit het met blauw licht? Mogen we echt niet gsm’en voor het slapengaan? Noor ondervindt hier geen last van: “Ik weet dat het niet goed is, maar ik kijk vaak Youtubevideo’s voor ik ga slapen. Ik zet dan wel de oogbescherming op, waardoor ik minder blauw licht binnen krijg.” Onze slaapexpert bevestigt dit: “Het belangrijkste voor het slapen gaan is ontspannen. Werkt een serie voor jou beter dan een boek lezen? Dan kan je dat gewoon blijven doen. Let wel op twee dingen als je ‘s avonds tv kijkt. Probeer iets te kijken met een verhaallijn, zoals een serie of kortfilm, want YouTube en TikTok kunnen overprikkelend werken. Schakel bovendien het blauwe licht uit. De impact hiervan is groot.”

FOMO vs. discipline

Je hebt morgen les om 8 uur en je hebt besloten om eens vroeg je bed in te kruipen, maar je GSM vraagt je aandacht: “Wilt ge mee op café? Je denkt: Ik zal morgen wel bijslapen… Sounds familiar? Voor Vince is dit heel herkenbaar “FOMO speelt toch wel een grote rol. Ik heb vaak de intentie om effkes binnen te springen, maar eens ik de sfeer te pakken heb, is het moeilijk om de discipline te hebben om toch naar huis te gaan.

Volgens onze slaapexpert heeft de ene persoon hier meer last van dan de andere: “Sommige mensen lijden nauwelijks onder slaaptekort en andere heel sterk. Dus het hangt af van jouw slaapervaring of de FOMO sterker is. Als je zonder probleem slaap mist voor een avondje stappen, is de kans groot dat jij iemand bent die weinig last zal hebben van slaaptekort. Mensen die echt hun slaap nodig hebben, kunnen hier makkelijker nee tegen zeggen, omdat ze de gevolgen kennen.”

Help, mijn slaapritme is helemaal opge-blokt!

Tijdens de blok is het voor studenten nog moeilijker om hun slaapritme op peil te houden. En “gewoon beter plannen” is hier geen magische oplossing voor. Sommige studenten zweren bij een stevige all-nighter, maar dat geldt niet voor iedereen: “Slaap is heel belangrijk voor mij”, zegt Laurelu, “ik skip liever het laatste hoofdstuk, dan dat ik met 2 uur slaap naar een examen ga. Ik zou alles vergeten wat ik nog in de nacht studeer.”

Annelies Smolders verklaart: “Het is het absoluut niet waard om een nachtje door te doen. Wanneer je overdag studeert, doe je ook je eerste informatie-opslag. In je slaap ga je die informatie onbewust herhalen en opslaan in je langetermijngeheugen. Als je niet slaapt na een studiedag, ga je veel informatie kwijtspelen en verhoog je de kans op een blackout.”

Ook Bram (23) denkt er zo over: “De nacht voor een examen is heilig. In de aanloop er naartoe slaap ik soms heel weinig en dan is cafeïne mijn beste vriend. Maar ik móét uitgerust naar een examen gaan, anders gaat het gewoon niet voor mij.”

En dan ook nog even dit…

Melatoneeeeeeeeee

Neem niet zomaar extra melatonine in in de vorm van supplementen. Dit is een hormoon dat je lichaam zelf aanmaakt, maar het is niet zonder bijwerkingen of problemen: “Melatonine raad ik niet aan”, zegt Annelies Smolders. “Dit is geen oplossing voor pure slapeloosheid, wel voor shiftenwerk en jetlags. De dosis en timing van melatonine is cruciaal, als je dat fout doet, kan het effect zelfs averechts zijn. Daarom kan je best altijd eerst een afspraak maken bij de dokter.”

Voor wie het zonder supplementen wilt doen, kan Vince een meditatie-app aanraden: “Mijn lief heeft mij de app eerst aangesmeerd, maar die is toch wel blijven hangen. Het heet Insight Timer, het is een soort begeleide meditatie om je lichaam en geest tot rust te laten komen.”

To snack or not to snack

Ga nooit met honger slapen. “Met honger naar bed gaan is niet goed, maar een vette maaltijd consumeren voor het slapengaan is ook niet ideaal. Je kan enkel afzakken naar je diepste slaapfases als je organen ook rusten. Een zware, vette maaltijd kost veel energie om te verteren, waardoor je organen in actie blijven en ze jouw slaap verstoren.”

Inmiddels is Annelies Smolders een slaapexpert, maar toen ze zelf studeerde, ging het er anders aan toe: “Ik was een ramp. Ik sliep op kot voor geen meter. Ik heb psychologie gestudeerd, maar tijdens mijn studiejaren werd er in de opleiding weinig aandacht besteed aan slaap. Dit is ook een vrij jong studiedomein dat de laatste 10, 15 jaar is gegroeid. Maar ik kan wel met zekerheid zeggen dat ik me nu veel beter voel dan hoe ik in mijn studententijd heb rondgelopen. Als je weinig slaapt, voel je je alsof je in een mist leeft, dus ik heb ook uit eigen ervaring lessen getrokken (lacht).”